စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များ (agrifood systems) တွင် လူငယ်များ ပိုမိုပါဝင်လာစေရန် မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဘက်စုံချဉ်းကပ်မှုနှင့် ကဏ္ဍပေါင်းစုံပါဝင်သူများ၏ ခိုင်မာသော ကတိကဝတ်များ လိုအပ်ပါသည်။ ၎င်းသည် လူငယ်များအတွက် အခွင့်အလမ်းများ တိုးချဲ့ခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အရင်းအမြစ်များကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသည်။

အဓိက နည်းလမ်းများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်-

၁။ စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများနှင့် သင့်လျော်သောအလုပ်အကိုင်များ တိုးချဲ့ခြင်း

• ကုန်ထုတ်စွမ်းအား တိုးတက်မှုမြှင့်တင်ခြင်း အသွင်ကူးပြောင်းနေသော စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များအတွင်း ကုန်ထုတ်စွမ်းအား တိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် လူငယ်များအတွက် သင့်လျော်သော အလုပ်အကိုင်များ တိုးပွားလာစေရန် ဆောင်ရွက်ရမည်။ စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အလုပ်လုပ်နေသော လူငယ် ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းကို အလုပ်ပေးထားဆဲဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် ဝင်ငွေနည်းနှင့် ဝင်ငွေအလယ်အလတ်ရှိသော နိုင်ငံများတွင် အဓိက အလုပ်အကိုင် ရင်းမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

• အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းများ ကွဲပြားအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်း ကျေးလက်ဒေသ အသွင်ပြောင်းလဲရေးကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် လူငယ်များအား စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးမဟုတ်သော လုပ်ငန်းခွင်များ တွင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရမည်။

• စိုက်ပျိုးရေးစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးကူညီခြင်း အလားအလာကောင်းသော စိုက်ပျိုးရေးစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ချေးငွေ၊ လေ့ကျင့်ရေးနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများ ရရှိရန် ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် လူငယ်များအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများကို မြှင့်တင်ပေးပြီး စီးပွားရေးတည်ငြိမ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။

• မျိုးဆက်သစ် စိုက်ပျိုးရေးသမားများ ဝင်ရောက်လာစေခြင်း စိုက်ပျိုးရေးတွင် လူငယ်မျိုးဆက်သစ်များ ဝင်ရောက်မှုနည်းပါးခြင်းသည် စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များ၏ ရေရှည်တည်တံ့မှုအတွက် ကြီးလေးသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းကို ဖြေရှင်းရမည်။

၂။ အရင်းအမြစ်များ၊ ကျွမ်းကျင်မှုများနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများ မြှင့်တင်ပေးခြင်း

• ပညာရေးနှင့် သင်တန်းများ လူငယ်များအား ပညာရေးအခွင့်အလမ်းများ၊ မြေယာ၊ ငွေကြေးနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများ ကဲ့သို့သော ကုန်ထုတ်စွမ်းအားမြှင့်တင်ရေး အရင်းအမြစ်များ ရရှိစေရန် စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ပေးရမည်။ အလုပ်ရှင်များက ဘွဲ့ရအသစ်များအား အလုပ်ခန့်ရန် တွန့်ဆုတ်ရသည့် အဓိကအကြောင်းအရင်းမှာ လူမှုရေး-စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည် (socioemotional skills) မရှိခြင်းကြောင့်ဟု ဖော်ပြကြသည်။ ဤကျွမ်းကျင်မှုများကို သင်ကြားပေးခြင်းသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနည်းသော်လည်း အကျိုးအမြတ်များစွာ ရရှိနိုင်သည်။

• ငွေကြေးရရှိမှု တိုးမြှင့်ခြင်း (Financial Inclusion) လူငယ်များ၊ အထူးသဖြင့် ဝင်ငွေနည်းနှင့် ဝင်ငွေအလယ်အလတ်ရှိသော နိုင်ငံများရှိ လူငယ်များသည် ဘဏ်အကောင့်မရှိသူများတွင် မမျှမတ ပိုများနေသည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှုများ (DFS) သည် ငွေကြေးရရှိမှုအတွက် အဓိက အခွင့်အလမ်းဖြစ်ပြီး၊ ThriveAgic ကဲ့သို့သော ဆန်းသစ်သော fintech များသည် လူငယ်များအတွက် ချေးငွေနှင့် အာမခံဝန်ဆောင်မှုများပေးကာ အောင်မြင်မှုရရှိခဲ့သည်။

• ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများ ရရှိမှု ကျေးလက်နေလူငယ်များ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးငယ်များသည် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများ ရရှိမှုတွင် ဆက်သွယ်မှုကွာဟချက်များ၊ စမတ်ဖုန်းပိုင်ဆိုင်မှု နည်းပါးခြင်းနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်စာတတ်မြောက်မှု ကန့်သတ်ချက်များ ကဲ့သို့သော အတားအဆီးများ ကြုံတွေ့နေရသည်။ လူငယ်များသည် ခေတ်မီစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများကို ပွင့်လင်းစွာ လက်ခံတတ်သည်။

• မြေယာရရှိမှု အတားအဆီးများ ဖြေရှင်းခြင်း မျိုးဆက်သစ်များ မြေယာအမွေဆက်ခံမှု နောက်ကျခြင်း၊ မြေယာအပိုင်းအစများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် မြေယာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းတို့က လူငယ်များကို လွတ်လပ်သော တောင်သူလယ်သမားများ သို့မဟုတ် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းရှင်များအဖြစ် ရပ်တည်ရန် အတားအဆီးဖြစ်စေသည်။ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် မြေယာစီမံခန့်ခွဲမှု လုံခြုံမှု၊ မြေယာအမွေဆက်ခံရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေများနှင့် မူဝါဒများ၊ ငှားရမ်းခွင့်နှင့် ပိုင်ဆိုင်မှုပုံစံအသစ်များကို အားပေးခြင်းဖြင့် လူငယ်များ၏ မြေယာရရှိမှုကို မြှင့်တင်နိုင်သည်။ သို့သော် ဈေးကွက်အခြေပြု ချဉ်းကပ်မှုများသည် ထိခိုက်လွယ်သောအုပ်စုများအတွက် မရည်ရွယ်သော အကျိုးဆက်များ မဖြစ်ပေါ်စေရန် သေသေချာချာ စီစဉ်ရမည်။

၃။ လူငယ်များ၏ အသံနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် ပါဝင်ခွင့်ကို မြှင့်တင်ခြင်း

• ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှုတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း လူငယ်များအား စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်လုပ်မှုမှ စားသုံးမှုအထိ စားနပ်ရိက္ခာစနစ်၏ အဆင့်တိုင်းတွင် အဓိကပါဝင်သူများ၊ အကျိုးခံစားခွင့်ရှိသူများနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူများအဖြစ် ပါဝင်စေရန် မဖြစ်မနေ လိုအပ်သည်။ လေ့ကျင့်ရေး ကန့်သတ်ချက်များ၊ လူမှုရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ စံနှုန်းများ၊ ရန်ပုံငွေ မလုံလောက်မှု၊ အောက်ခြေအဆင့်မှ ကိုယ်စားပြုမှု နည်းပါးခြင်းနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖိုရမ်များတွင် အပေါ်ယံ ပါဝင်ခွင့်သာရရှိခြင်း စသည်တို့ကို ဖြေရှင်းရမည်။

• ထိရောက်သော ဆက်သွယ်ရေး ချန်နယ်များ အသုံးပြုခြင်း လူငယ်များအား ကျန်းမာရေးနှင့် အာဟာရဆိုင်ရာ ပညာပေးမှုနှင့် ကျေးလက်ဒေသရှိ အချက်အလက် ကွာဟချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် လူမှုမီဒီယာနှင့် အသိုင်းအဝိုင်းအခြေပြု ပလက်ဖောင်းများ ကို အသုံးပြုခြင်း။ ဥပမာ- Shamba Shape Up နှင့် Digital Green ကဲ့သို့သော ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများသည် လူငယ်များအား ဗီဒီယိုအကြောင်းအရာများ ထုတ်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်စေခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး ကုန်ထုတ်စွမ်းအားဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို ဖြန့်ဝေပေးသည်။

၄။ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုနှင့် အာဟာရ တိုးတက်စေခြင်း

• အသက်အလိုက် သင့်လျော်သော မူဝါဒများ လူငယ်များ၏ အသက်အရွယ်နှင့် ကိုက်ညီသော မူဝါဒများနှင့် ချဉ်းကပ်မှုများ လိုအပ်သည်။ ၎င်းတွင် အာဟာရပညာပေးခြင်း၊ ကျောင်းမုန့်များ နှင့် ကျန်းမာရေးနှင့် မညီညွတ်သော အစားအစာ ကြော်ငြာများကို ကန့်သတ်ခြင်းတို့ ပါဝင်နိုင်သည်။

• လူငယ်များ၏ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို အားပေးခြင်း လူငယ်များသည် ဆန်းသစ်တီထွင်သော အလေ့အကျင့်များကို မိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များ အသွင်ကူးပြောင်းရေးတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကိုကိုးသီးအကြွင်းအကျန်များကို ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော သကြားအဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်း သို့မဟုတ် အာဟာရဓာတ် ကြွယ်ဝသော သီးနှံများကို စိုက်ပျိုးရန် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပလက်ဖောင်းများ အသုံးပြုခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။

၅။ ထိခိုက်လွယ်မှုများနှင့် ခံနိုင်ရည်အား တိုးမြှင့်ခြင်း

• လူမှုကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်များ လူငယ်များ၏ သီးခြားလိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီသော လူမှုကာကွယ်ရေး အစီအစဉ်များသည် ထိခိုက်လွယ်သော လူဦးရေအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာ ရရှိစေသည်။

• ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ် ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်း လူငယ်များသည် စီးပွားရေးကျဆင်းမှုများနှင့် ရာသီဥတုဖိစီးမှုများကြောင့် လူကြီးများထက် အလုပ်အကိုင်ဆုံးရှုံးမှုဒဏ်ကို ပိုမိုခံစားရသည်။ ရာသီဥတုဒဏ်ခံနိုင်သော စိုက်ပျိုးရေးအလေ့အကျင့်များအား လက်ခံကျင့်သုံးရန် ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုအန္တရာယ်များကို လျှော့ချနိုင်သည်။

ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ကတိကဝတ်ပြုမှု (Collaboration and Commitment): စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များ၏ အသွင်ကူးပြောင်းရေးမှတစ်ဆင့် လူငယ်များအတွက် ကောင်းမွန်သော အလုပ်အကိုင်နှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကို ရရှိစေရန်နှင့် လူငယ်များအား ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် မောင်းနှင်သူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်စေရန်အတွက် အစိုးရများ၊ နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အသိုက်အဝန်း၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ၊ အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် လူငယ်များကိုယ်တိုင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်။ ဤအစီအစဉ်များသည် လူငယ်များ၏ ကွဲပြားသော အခြေအနေများနှင့် လိုအပ်ချက်များကို အသိအမှတ်ပြုကာ သီးခြားအားနည်းချက်များကို ဖြေရှင်းပြီး လူငယ်အားလုံးအတွက် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ပါဝင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးရမည်။

ဥပမာ နှိုင်းယှဉ်ချက် (Analogy): လူငယ်များအား စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များတွင် ပိုမိုပါဝင်လာစေရန် မြှင့်တင်ခြင်းသည် ခြောက်သွေ့သောမြေကို အသီးအနှံများ ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းနိုင်သည့် မြေဆီလွှာအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးခြင်းနှင့် ဆင်တူသည်။ မြေဆီလွှာကို အာဟာရဓာတ်များ ထပ်ဖြည့်ပေးခြင်း (ပညာရေးနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုများ)၊ ရေလောင်းပေးခြင်း (ငွေကြေးနှင့် နည်းပညာများ)၊ ပေါင်းပင်များ ရှင်းလင်းပေးခြင်း (အတားအဆီးများနှင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ) နှင့် နေရောင်ခြည်ကောင်းစွာရရှိအောင် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း (ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် ပါဝင်ခွင့်) တို့ဖြင့်သာ မျိုးစေ့များသည် ကောင်းစွာ ရှင်သန်ကြီးထွားကာ အသီးအနှံများစွာကို ရရှိစေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ လူငယ်များကို ထိုသို့ ပံ့ပိုးပေးခြင်းဖြင့်သာ ၎င်းတို့၏ စွမ်းရည်အပြည့်အဝကို အသုံးချနိုင်ပြီး စားနပ်ရိက္ခာစနစ်များ၏ အနာဂတ်အတွက် မရှိမဖြစ်သော အင်အားဖြစ်လာစေမည် ဖြစ်သည်။